Ode aan de ui
O ui, met je mooie rondingen, je rokken, je prachtige tint die varieert van maagdelijk lelieblank tot begeerlijk diep paars. Het liefst zou ik zo mijn tanden in je zetten. Maar je geeft je niet zo makkelijk gewonnen. Eerst moet ik tot je doordringen, je beschermende schild behoedzaam afpellen. Daarna zou ik je kunnen eten, ware het niet dat je rauw een nare smaak achterlaat in mijn mond. En zoals bij elke heftige liefdesaffaire maak je me wel eens aan het huilen. Maar zoete momenten zijn er ook, in overvloed.
Erg high-maintenance ben je niet. Je laat je makkelijk bereiden en voelt je in elke keuken thuis. Na een simpele sessie in de koekenpan of een verblijf in de oven laat je je ware aard zien. Dan verandert je harde, scherp smakende vlees in een zachte verleiding.
Soms mag je schitteren. In een truckerscafé langs de A16; op een bord samen met een enorme biefstuk. Een glanzende berg smeuiïge heerlijkheid, gebakken in de boter. Of aan boord van een oceaantrawler waar bonkige mannen in overalls kabeljauwen naar binnen heisen. Daar wordt je tijdens de schaft woordeloos naar binnen geschoven. Samen met je Hollandse makkers wortel en aardappel, in de hutspot. Dankbaar werk vind je dat. Als soep heb je menig winterse wandelaar weer op temperatuur gebracht na een middag stappen door bos en heide. Dan weet men het weer: oh ja, de ui. Er zijn ook momenten dat je echt de show steelt. In chique zaken waar je tot een kunststukje verheven bent, en waar mensen speciaal voor jou komen.
Maar die gelegenheden zijn zeldzaam. Meestal slijt je je tijd roemloos in het keukenkastje. Dan lig je met je zusters (ja, ik denk dat je een vrouw bent: jij staat immers aan de basis van alles. Vaak op de achtergrond, maar onmisbaar en uitermate nuttig, zonder er credits voor op te eisen) in een netje te wachten tot je uitverkozen wordt. Dan krijg je een bijrol in risottopan of wokgerecht. Helemaal twijfelachtig is de eer die je als snackbar-ui ten deel valt. Rauw, gesnipperd bovenop een frikadel, of in schijfjes in een berenklauw. In de VS en Engeland maken ze het helemaal bont met je. Dan wordt je subtiele vlees in beslag verdronken en in de frituur tot melige pulp gebakken.
Zelfs verwaarlozing is soms je lot. Dan hou je het niet meer, en schreeuw je met een fiere scheut groen om aandacht. Meestal is dat tevergeefs.
Ten onrechte. Want ui, je bent zo veelzijdig! Je gaat in hartige taarten, sauzen, soepen, stoofschotels, een salade, op een pizza. Je geneest reuma, darmparasieten en wat nog meer. Ui, ik hou van je. Ik leg je in zuur, ik bak, ik glaceer. Ik vul je op, ik vlij je neer.
